-
O nazwie jagody goji31.01.201731.01.2017Szanowni Państwo,
popularnym składnikiem spożywczym stały się ostatnio owoce Goji (lub jagody Goji). Mam wątpliwości w związku z pisownią tego wyrażenia, nie notowanego przez słownik. Zazwyczaj spotykam taką formę, jaką podałem. Wydaje mi się, że po pierwsze wyraz goja powinien być pisany od małej litery, po drugie odmieniany jako goi, nie goji. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Przecinek w wyrażeniach sfrazeologizowanych 31.12.201531.12.2015Szanowni Państwo,
mam kłopoty interpunkcyjne ze zdaniami, które chyba można uznać za sfrazeologizowane:
Zegar chodził(,) jak chciał,
Bóg jeden wie(,) co się tam działo,
(…) które nie wiadomo(,) czemu miałyby służyć (czyli 'nie służyły do niczego', nie: 'nikt nie wiedział, do czego służyły’),
Zrobię to najlepiej(,) jak się da.
Ostatni przykład jest podobny do tego z porady gdzie się da.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
rżnąć a dorznąć10.11.201510.11.2015W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar
-
ZSRS, KPZS30.03.200730.03.2007Szanowni Państwo,
ostatnio w jednym z dodatków historycznych do popularnego tygodnika spotkałam się ze skrótami ZSRS oraz KPZS. Rozumiem, że skróty te oznaczają Związek Sowiecki zamiast stosowanego w latach mojej młodości Związku Radzieckiego. Czy te sprawy jakoś regulują normy językowe – to znaczy, czy w tekstach powinno się używać starych skrótów, czy może jednak coś się zmieniło, a może autorzy w ten sposób chcieli nazwy nacechować? Proszę serdecznie o wyjaśnienie. -
Anioł Stróż11.06.201411.06.2014Szanowni Państwo,
jak brzmi mianownik (forma niedeprecjatywna, forma deprecjatywna) i biernik liczby mnogiej połączeń Anioł Stróż i anioł stróż?
Z poważaniem
Czytelnik -
Chcesz balon czy balona?2.01.20102.01.2010Witam.
Mam pytanie dotyczące odmiany rzeczowników przez przypadki. Czy zwroty: „Chcę balona”, „Mam cukierka”, „Zjem banana” są poprawne? Czy jednak należy mówić tak, jak wskazuje biernik, a nie dopełnicz, czyli: „Chcę balon”, „Mam cukierek”, „Zjem banan”?
-
Czym się różni opodal i nieopodal?
13.02.202113.02.2021WSJP podaje taką samą definicję i pochodzenia dla słów opodal i nieopodal. Skąd dziś podobieństwo, skoro w jednym ze słów jest przeczenie, „nie”?
-
Dlaczego pięta?14.10.201614.10.2016Szanowni Państwo,
zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Dopełniacz liczby mnogiej rzeczowników męskich
8.04.20248.04.2024Dzień dobry,
Mam pytania dotyczące dopełniacza słowa ryś. Rozumiem, że formy rysi i rysiów są poprawne. Dlaczego istnieją dwie formy, skąd to wynika? Jaka jest historia ich powstania, która jest pierwotniejsza i „bardziej poprawna”? Może jest szerszy kontekst w tym temacie?
Bardzo dziękuję i pozdrawiam
-
implementacja10.10.200510.10.2005Witam i pytam o implementację. Wiem, że dr Bańko pisał na ten temat, ale w kontekście komputerowym. W moim przykładzie idzie o sztukę: „Przypominając sobie sceny i mroczny sens filmu, nie dostrzegamy dokonującej się w nas implementacji perwersji’’. Autor tego zdania miał chyba na myśli, że perwersyjne myśli czy skłonności w nas się… pojawiają, zakorzeniają.
Proszę o wskazówkę.
A. Blum